به گزارش عرصه، ایران ایر در پیش‌قرارداد ابتدایی بسته شده با شرکت ایرباس قریب ۱۱۸ فروند هواپیمای مسافرتی را نهایی کرد. هواپیماهایی که از چهار خانواده ایرباس ۳۲۰، ۳۳۰، ۳۵۰ و ۳۸۰ بودند. در کنار آن قراردادی نیز با شرکت هواپیماساز ATR ایتالیا منعقد شد که یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ایرباس به حساب می‌آید و هواپیماهای مسافرتی با تعداد سرنشین کمتر از ۸۰ نفر تولید می‌کند.
نهایی شدن این قرارداد چند ابهام بزرگ بر سر راه خود داشت. نخستین ابهام مربوط به تامین مالی خرید این هواپیماها بود. در طول ماه‌های گذشته بحث‌های زیادی درباره چگونگی ارائه فاینانس به هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران صورت گرفت. در این قرارداد که ارزش آن حدود ۱۱ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، بنا شده ایران تنها ۱۵ درصد از منابع مالی را به شکل نقدی پرداخت کند و مابقی از طریق دیگر روش‌های مالی که از سوی شرکت ایرباس مشخص می‌شود نهایی شود. موضوعی که به نظر می‌رسد با کسب موافقت برخی از شرکت‌های فاینانسر در اروپا فاصله چندانی تا نهایی شدن ندارد.
ابهام دیگری که در این زمینه مطرح بود و حتی تا جایی پیش رفت که بسیاری امید خود به نهایی شدن این قراردادها را از دست دادند، مربوط به نیاز به دریافت مجوز رسمی از وزارت خزانه‌داری آمریکا یا اوفک می‌شد. بر اساس قواعدی که آمریکایی‌ها وضع کردند، هر هواپیمایی که تنها درصد از تجهیزات آن از شرکت آمریکایی تحویل گرفته می‌شود، باید برای فروش مجوز اوفک را دریافت کنند و این موضوع با توجه به اختلافات سیاسی که میان دو کشور وجود دارد، قدری کار را سخت کرد. بهانه‌های واهی آمریکا مبنی بر امکان استفاده ایران از این هواپیماها در بخش‌های نظامی باعث شد دریافت مجوز برای ایرباس به شکلی عجیب طولانی شود. موضوعی که در دو مرحله اختلافات بر سر راه آن حل شد. در ابتدا ایرباس موفق شد مجوز فروش ۱۷ هواپیما به ایران را دریافت کند و در گام بعدی اوفک موافقت کرد تا فروش بیش از ۷۰ فروند هواپیمای دیگر را نیز نهایی کند تا تقریبا تمام هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران مجوزهای لازم را به دست بیاورند.
با نهایی شدن این دو مقدمه مهم، حالا تنها ابهام‌های فنی و تجاری ایران ایر باقی مانده است. این شرکت هواپیمایی بر اساس حق قانونی خود اصرار کرده که امکان تعمیر و نگهداری هواپیماهای خریداری شده و خدمات پس از فروش آن‌ها به شکل دقیق در قرارداد گنجانده شود تا ایران برای دریافت قطعات جدید و نیاز به تعمیر این هواپیماها به مشکلات سال‌های گذشته دچار نشود. موضوعی که به نظر می‌رسد در گام‌های نهایی باقی مانده با ورود هواپیماهای جدید اجرایی خواهد بود.
با توجه به این اتفاقات به نظر می‌رسد ناوگان ایران باید خود را آماده پذیرایی از خانواده ایرباس کند. خانواده‌ای که محصولات آن در طول سال‌هایی که ایران در بازار بین‌المللی حضور نداشته تنوع قابل توجهی پیدا کرده است و از هم‌اکنون باید برای استفاده از آن‌ها برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام داد.
در سبد خرید ایران ۴۵ فروند هواپیما از خانواده ایرباس ۳۲۰ قرار دارد. این مدل از هواپیما که در سال ۲۰۱۰ آخرین مرحله از بهسازی و بروزرسانی را پشت سر گذاشته یکی از جدیدترین هواپیماهای جهان به شمار می‌آید که بین ۱۶۸ تا ۱۸۴ مسافر را جابه‌جا می‌کند. این ظرفیت نسبتا پایین امکان پرواز منطقه‌ای و هزینه معقول این هواپیماها باعث شده ایران امید فراوانی داشته باشد تا از این هواپیماها در پروازهای داخلی خود بهره ببرد. پیش از این رییس سازمان هواپیمایی کشوری نیز اعلام کرده بود در تحویل‌های نخست ایرباس به ایران، ایرباس ۳۲۰ یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها خواهد بود.
ایران از خانواده ایرباس ۳۳۰ نیز ۴۵ فروند هواپیما سفارش داده است. این هواپیماها که از سال ۱۹۹۴ پروازهای خود را آغاز کرده و در طول سال‌های گذشته با مدل جدید خود کارش را پیگیری کرده است، توان جابه‌جایی مسافران بین ۲۸۰ تا ۴۴۰ مسافر را خواهد داشت. امکان پرواز در مسافت‌های طولانی و ظرفیت مسافرگیری بالای این هواپیما باعث شده این گزینه برای پروازهای منطقه‌ای و حتی پروازهای چند ساعته به مقصد اتحادیه اروپا یا شرق آسیا گزینه معقول به نظر برسد.
دیگر هواپیمایی که ایران از آن ۱۶ فروند سفارش داده است ایرباس ۳۵۰ است. این هواپیما نیز بین ۲۸۰ تا ۳۶۰ مسافر را جابه‌جا می‌کنند و توان پرواز در مسیرهای طولانی را دارد. هرچند با توجه به سفارش‌های بالایی که ایرباس در این حوزه گرفته، احتمالا تحویل ۳۵۰ به ایران چند سال زمان ببرد، اما در صورت رسیدن آن‌ها، شاید بتوان به گزینه پروازهای دورتر حتی به قاره آمریکا نیز فکر کرد.
اصلی‌ترین ابهامی که در سبد خرید ایران باقی مانده، بحث خرید ایرباس ۳۸۰ است. سوپرجمبو ایرباس که با ۴ موتور و با بال پهن به عنوان بزرگ‌ترین هواپیمای مسافرتی جهان شناخته می‌شود، سال گذشته به شکل نمادین در فرودگاه امام خمینی به زمین نشست تا این فرودگاه به عنوان یکی از تنها گزینه‌های مورد نظر برای نشست این هواپیما، خود را مطرح کند. این هواپیما که بین ۵۲۰ تا ۸۵۰ مسافر را جابه‌جا می‌کند در دو طبقه و در سه کلاس پروازی امکان جابه‌جایی مسافران را دارد. ایران از این هواپیما ۱۲ فروند خریده اما همچنان بر سر نهایی کردن آن تردید دارد. پیش از این دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی به عرصه گفته بود ایرباس ۳۸۰ با توجه به بررسی‌های دقیق ایرلاین خریداری خواهد شد و با توجه به اینکه در چند سال آینده زمان زیادی برای بررسی بازارها و اهداف تجاری وجود دارد، می‌توان تصمیم گرفت که آیا این هواپیما به ایران بیاید و یا به جای آن از دیگر هواپیماها استفاده شود.
با توجه به اینکه سخنگوی ایرباس اعلام کرده احتمالا ایران از خرید ۳۸۰ صرف نظر خواهد کرد، به نظر می‌رسد این هواپیما به سبد خرید ایرباس‌های ۳۵۰ اضافه شود تا بخش هواپیماهای مسافت طولانی ایران توسعه یابد.
با برآورد نسبی از شرایط فعلی، به نظر می‌رسد بازگشت ایران ایر به عرصه بین‌المللی ابتدا با قدرت گرفتن دوباره در پروازهای داخلی و منطقه‌ای ایجاد خواهد شد و پس از آن می‌توان به اتفاق‌های دیگری در عرصه‌های بین‌المللی و حتی در نظر گرفتن مسیرهای دورتر فکر کرد. ایرانی‌ها در طول سال حدود ۴ میلیارد دلار بلیت از ایرلاین‌های خارجی می‌خرند و ورود اولین ایرباس‌ها به کشور می‌تواند لااقل بخشی از این هدر رفت ارزی را در کوتاه مدت جبران کند.
–
