به گزارش عرصه، مهدی میرکیایی در مراسم رونمایی از دو مجموعه تاریخی «نیاکان ما» و «حماسه‌های ایرانی» که ۱۴ آذر در مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، گفت: متأسفانه و باز هم متأسفانه نویسندگان ما عمدتا نگاهشان به تاریخ، تاریخ‌نگاری سیاسی است و از پرداختن به تاریخ فرهنگی و اجتماعی غافل‌اند در حالی که با وضعیت فعلی اخلاقی و اجتماعی، جامعه به شدت نیازمند توجه به این بخش تاریخی است.
وی با اشاره به مجموعه چهارجلدی «نیاکان ما» که خود در زمره نویسندگان آن است و کتاب «کاروان دانایی» از این مجموعه را نوشته، تأکید کرد: در این کتاب به اهمیت خرد تأکید شده است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که در آن بازار کتاب‌سازها وجود داشته و کسانی که در این بازار حضور داشته‌اند به جد به دنبال مباحث فرهنگی بوده‌اند. بچه‌هایی که در این بازارچه‌ها بزرگ شده‌اند همچون ابن ندیم از دل این بازارچه‌ها به فضل و دانش رسیده و توانسته‌اند دانشمندان نامی شوند. تاریخ سیاسی صرفا به حوادث تأکید دارد در حالی که تاریخ اجتماعی و فرهنگی ماندگارتر است.
میرکیایی همچنین درباره مجموعه «نیاکان ما» تأکید کرد: این پروژه در زمان مدیریت خانم فرخی در کانون شکل گرفت. بنا بود به جنبه‌های ناگفته تاریخی که در کتاب‌ها مغفول مانده و به مسائل اجتماعی و زندگی عادی مردم می‌پردازد در این پروژه پرداخته شود. این مجموعه به لحاظ تصویری در قیاس با مجموعه «حماسه‌های ایرانی» تصویری‌تر است و بعضا بخش‌هایی از متن در این مجموعه حذف شده و در تصاویر نمود یافته است. به همین لحاظ کار تصویرگران و گرافیست این مجموعه سنگین‌تر است.
دبیر این دو پروژه پژوهشی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع تألیف مجموعه «حماسه‌های ایرانی» پرداخت وگفت: شکل‌گیری این پروژه در زمان شاه‌آبادی شکل گرفت. بنا بود گروه تاریخی در کانون شکل بگیرد که شجاعی صائین، حمیدرضا شاه‌آبادی و من در این گروه بودیم. بچه‌ها تاریخ را متنی ملال‌آور می‌دانند. مجموعه حماسه‌های ایرانی پروژه دراماتیک و داستانی است که می‌تواند تاریخ را برای بچه‌ها جذاب‌تر کند تا بچه‌ها از دل آن‌ها بدانند چه کسانی طی هزاران سال از این مملکت دفاع کرده‌اند. این مجموعه به افراد مغفولی می‌پردازد که در کتاب‌های درسی صرفا به آن‌ها اشاره شده است. البته قالب ما در مجموعه داستانی نبود و نمی‌خواستیم داستان بنویسیم بلکه از نویسندگان خواسته شد تا تاریخ را با روایتی جذاب و بدون دخالت تخیل و پایبند به شواهد تاریخی بنویسند.
او در ادامه گفت: نگارش این متون برای نویسندگان ما مشکل بود چرا که آن‌ها به داستان‌نویسی عادت کرده‌اند. البته دوستان ما که آثارشان در این مجموعه به چاپ رسیده است انعطاف قلمی خوبی را از خود نشان دادند اما این واقعیتی است که انعطاف قلمی در نویسندگان ما بسیار کم است و وقتی از آن‌ها می‌خواهیم در قالب‌های دیگری کار کنند سخت‌شان است. در حالی که در کشورهای دیگر به لحاظ قالب، تنوع قابل توجهی وجود دارد. شاید بهتر آن باشد که در جشنواره‌ها به ادبیات غیرداستانی هم توجه ویژه‌ای شود تا نویسندگان بتوانند قلم خود را در حوزه های غیرداستانی هم ورزیده کنند چون هر چیزی را نباید به صورت داستان گفت و خیلی وقت‌ها به متن‌های جدی نیاز است و بی‌توجهی به این امر باعث ریزش مخاطبان شده و می‌شود.
عباس جهانگیریان از نویسندگان مجموعه «حماسه‌های ایرانی» که با کتاب «پسر نان و نمک» در این پروژه مشارکت داشته است در مورد کتاب خود گفت: «پسر نان و نمک» روزگار یعقوب لیث صفاری را به تصویر می‌کشد و از شکل‌گیری تا فروپاشی صفاریان را به مخاطب خود منتقل می‌کند. این کتاب ششمین کتاب پژوهشی من در حوزه تاریخ است. کتاب‌های تاریخی ما به شدت آسیب دیده‌اند و صرفا به یکسری از محفوظات می‌پردازند که در ذهن بچه‌ها ماندگاری ندارد. نگاه من به تاریخ بر پایه شناخت تجربه‌ها، تحلیل شکست‌ها و چرایی آن‌هاست.
او افزود: من در کتاب «پسر نان و نمک» به دنبال این نبودم که از یعقوب قهرمانی بسازم بلکه از دبیری در این کتاب به نام محمد نام برده‌ام که لیث هر کجا با او مشورت می‌کند موفق است و هر کجا از محمد که نماد خرد است فاصله می‌گیرد ناکام می‌ماند. در واقع من در کتاب‌های تاریخی خود به دنبال این نیستم که بگویم چنگیز به ایران آمد و همه را کشت بلکه می‌خواهم بگویم چرا چنگیز به ایران حمله کرد و چرا مردم شکست خوردند. ما در طی تاریخ ۲۵۰۰ ساله خود شکست‌های مشابهی را پشت سر گذاشته‌ایم و من تلاش کرده‌ام با نگارش کتاب‌های تاریخی خود اشتباهات نسل خود را برای نسل‌های بعدی یادآور شوم.
جهانگیریان که با نگارش کتاب «مدرسه فرشتگان» در زمینه تألیف مجموعه «نیاکان ما» با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز همکاری داشته گفت: ملتی که تاریخ اجتماعی و فرهنگی خود را از دست بدهد دچار سرگشتگی می‌شود و متأسفانه عده‌ای سعی می‌کنند هویت گذشته ما را پاک کنند. درحالی که جایگزینی برای آن نباشد افراد در چنین جامعه‌ای دچار بی‌هویتی می‌شوند و نمی‌توانند همبستگی خود را لحاظ کنند. نگارش مجموعه «نیاکان ما» باعث می‌شود بچه‌های ما نسبت به گذشته پرافتخار خود اطلاع حاصل کنند. متأسفانه زمانی که من با کتاب تاریخ پزشکی ایران دست به قلم شدم متوجه شدم دانشجویان پزشکی ما بسیاری از حقایق تاریخ پزشکی ایران را نمی‌دانند. بنابرین اگر امروز بگویم پزشکی ایران بیشترین تأثیر را در رشد و توسعه پزشکی جهان داشته خیلی سخت باور می‌کنند اما من در این کتاب با اتکا به مستندات تاریخی و منابع خارجی ثابت کرده‌ام که این گونه بوده است.
این نویسنده گفت: در کتاب «معماری آبی ایران» نیز تأکید کردم که تمدن‌های دنیا عمدتا یا تمدن‌های آبی و یا کاریزی بوده‌اند و ایران به واسطه شهرتی که در قنات و مهندسی قنات‌ها و سدها داشته در این زمینه پیشکسوت است و جهان مدیون ایرانیان. امیدوارم این کتاب باعث شود نسل‌های ایرانی بیش از پیش گذشته خود را به یاد آوردند و به آن ببالند.
داوود امیریان از دیگر نویسندگان پروژه «حماسه‌های ایرانی» نیز در این مراسم گفت: این کتاب درباره شخصیت خاصی نیست بلکه درباره سلسله و حمله افغان‌ها به ایران است و من در این کتاب درصدد آن بودم تا نشان دهم وقتی حکمرانان نسبت به مردم خود نامهربان هستند این امکان وجود دارد که هر قومی با قیام خود سرنوشتی ناخواسته را برای جامعه رقم بزند.
علی باباجانی از دیگر نویسندگان این مجموعه که با موضوع رئیسعلی در این پروژه مشارکت داشته تأکید کرد: کتاب من به نقش خانواده در شکل‌گیری این شخصیت می‌پردازد و در کنار پیروزی‌ها به دلایل شکست آن‌ها توجه می‌کند. این ششمین کتاب من در حوزه تاریخ ایران است.
در ادامه تعدادی از تصویرگران از دشواری‌های کار تصویرگری کتاب‌های تاریخی سخن گفتند.
مهسا منصوری از تصویرگران این پروژه گفت: کتاب‌های تاریخی سبک خاصی از تصویرگری را می‌طلبند که منابع آن به صورت کامل در اختیار تصویرگران نیست.
محمد حقانی از دیگر تصویرگران این پروژه نیز تأکید کرد: تصویرگری کتاب‌های تاریخی و باستان‌شناسی نیازمند کار پژوهشی است و تصویرگر در کنار برخورداری از هنر تصویرگری باید به علم روز آن زمان‌ها مشرف باشد. در واقع کار ما تلفیقی از علم و هنر است. من فکر می‌کنم مشکل اصلی کار نگارش و تصویرگری کتاب‌های تاریخی کمبود منابع مالی است و اگر این کمبود برطرف شود کارهای قابل توجهی ارائه خواهد شد.
نورا حق‌پرست مدیر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این مراسم بر حمایت و هدایت کانون در جذب و پذیرش پروژه‌های نو در حوزه تألیف مجموعه‌های ماندگار تأکید کرد و گفت: ما در جهت تسریع کار نشر چنین آثاری تلاش خواهیم کرد و موانعی را که در حوزه نشر چنین کتاب‌هایی وجود دارد برطرف می‌کنیم. تأکید کانون بر این است که حتما از پیشنهاد پروژه‌های خوب در حوزه ادبیات کودک و نوجوان حمایت کند و معتقدیم رویکرد ما باید در این زمینه متفاوت باشد. بنابراین فارغ از جو عمومی و بعضا تجارتی برخی از ناشران درصدد هستیم به سمت کارهای فاخر پیش برویم؛ به همین دلیل مجموعه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و همچنان از پروژه‌های ماندگار استقبال خواهیم کرد.
–
