بررسی تحولات روزهای اخیر در بغداد این احتمال را به ذهن می رساند که برخی از جریان های سیاسی مخرب در صدد نفوذ میان مردم برای سوق دادن حرکت مسالمت آمیز آنها به سمت اهداف سیاسی و جناحی بوده اند.
عرصه-گروه بین الملل: در روزهای اخیر صدها نفر از حامیان مقتدی صدر روحانی شیعه معترض عراقی در پی فراخوان او برای مبارزه با فساد در کشور، به خیابان های بغداد آمدند. از جمله خواسته های معترضان تغییر ترکیب کمیسیون ناظر بر انتخابات محلی عراق در ماه سپتامبر بود.
«نه به فساد، آری به اصلاحات» از شعارهای معترضان در میدان تحریر بغداد بود. مقتدی صدر خواستار اصلاحات اساسی در دولت و دادگاهی شدن همه «سیاستمداران فاسد» است. این خواسته ها در حالی مطرح می شود که عراق از یک سو با بحران اقتصادی و مشکلات در ارائه خدمات عمومی به مردم مواجه است و از سوی دیگر جنگ فرسایشی با داعش در منطقه موصل مشکلاتی را در این کشور ایجاد کرده است.
از سوی دیگر علیرغم اینکه حیدر العبادی نخست وزیر عراق از معترضان خواسته بود که آرامش خود را حفظ کنند و پیرو قانون باشند اما برخی از تظاهرات کنندگان تلاش کردند وارد منطقه سبز شوند و این اقدام منجر به درگیری با نیروهای امنیتی شد که دهها کشته و زخمی بر جای گذاشت. در همین راستا، علی التمیمی استاندار بغداد از کشته شدن ۴ تظاهرات کننده و زخمی شدن ۳۲۰ نفر دیگر در تظاهراتی که در میدان التحریر بغداد برگزار شده بود، خبر داد. همچنین فرماندهی عملیات بغداد از کشته و زخمی شدن هشت نیروی امنیتی و کشف اسلحه و چاقو از برخی تظاهرات کنندگان خبر داد.
در پی این ناآرامی ها، «آرام شیخ محمد» نائب رئیس پارلمان عراق اعلام کرد که پارلمان این کشور تخلیه شده است. وی تصریح کرد: هیأت رئیسه پارلمان عراق به دلیل ترس از حمله به ساختمان پارلمان توسط تظاهرات کنندگان، تصمیم به تخلیه آن گرفتند.
از سوی دیگر «مقتدی صدر» رهبر جریان صدر عراق بر لزوم مسالمت آمیز بودن تظاهرات طرفداران خود در شهر بغداد تأکید کرد. وی در این خصوص گفت: اگر تظاهرات کنندگان برای اعلام مطالبات مشروع خود به پشت درهای منطقه الخضراء در بغداد هم بروند، اشکالی وجود ندارد. با این حال، از هواداران خود می خواهم که از ورود به منطقه الخضراء اجتناب کنند.
رهبر جریان صدر پس از ساعاتی نسبت به اقدامات خشونت بار یا خرابکارانه اعلام برائت کرد. در همین راستا، مقتدی صدر در صفحه خود در توئیتر اعلام کرد: هر کس از طرفداران ما یا دیگر افراد دست به اقدامات خشونت بار زده و یا عقب نشینی نکند و قصد اقدامات خرابکارانه علیه امنیت در بغداد یا هر نقطه دیگر را داشته باشد ما از آنها مبرا هستیم. وی همچنین افزود که این اقدامات، ننگین و باعث مرگ اصلاحات خواهد بود.
به دنبال این جریانات، «فواد معصوم» رئیس جمهور عراق و «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق دستور دادند تا در مورد اعتراضات و حوادث روز شنبه در بغداد پایتخت این کشور تحقیقات کامل صورت گیرد.
نفوذ جریان های سیاسی مخرب برای سوءاستفاده از تظاهرات مسالمت آمیز مردم
با توجه به دستاوردهای روزانه نیروهای امنیتی عراق به فرماندهای «حیدر العبادی» نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق در مبارزه با گروه تروریستی تکفیری داعش در شهر موصل واقع در استان نینوا به عنوان آخرین پایگاه تروریسم در عراق، برخی از گروه های وابسته و مزدوران در صدد هستند تا با بهره گیری و سوءاستفاده از راهپیمایی مسالمت آمیز جریان صدر، ضمن به حاشیه راندن پیروزی های نیروهای عراقی در عملیات موصل، برای ماه های آتی که قرار است انتخابات پارلمانی به نظر می رسد حوادث پیش آمده حاصل نفوذ جریانات مخرب در بین تظاهرات بوده است.
به نظر می رسد این گروه ها با استفاده از حوادث پیش آمده به دنبال برخی اهداف هستند؛ از جمله اینکه با از بین بردن وحدت موجود در عراق، میان حاکمیت و مردم فاصله و شکاف ایجاد کنند. یکی دیگر از اهدافی که احتمالا توسط این جریان ها دنبال می شود، این است که با توجه به نزدیکی انتخابات پارلمانی و استانی در چند ماه آینده از هم اکنون به دنبال ایجاد آشوب ها و دستاویزهایی برای بهره مندی در ماه های آینده هستند.
اما آنچه که مطمئن تر می توان درباره آن سخن گفت، تحت الشعاع قرار دادن و کم اثر نمودن پیروزی های میدانی ارتش و مردم عراق به ویژه در نبرد سرنوشت ساز موصل است. نباید فراموش کنیم که طی ماه های آینده عراق وارد مرحله پساداعش خواهد شد و همه طرف ها در عراق با توجه به نزدیکی به انتخابات پارلمانی به دنبال تثبیت و تقویت موقعیت خود در آینده سیاسی عراق هستند و برای این منظور باید دستاویزهای موجه و قابل قبولی داشته باشند و ممکن است از تظاهرات مردم بهره برداری جناحی کنند.
بهره بردن تروریست ها از فرصت زمانی ایجاد شده در پی اعتراضات داخلی در عراق
همزمان با تظاهرات حامیان جریان صدر، نیروهای مشترک این کشور شامل ارتش، نیروهای مردمی، پلیس و پیشمرگه ها، مرحله نهایی مبارزه با تروریسم را پشت سر می گذارند. این اتفاق می تواند عملیات موصل را تحت الشعاع قرار دهد و به فرصتی برای تروریستهای داعش برای تجدید قوا و حامیان آن برای حمایت های بیشتر تبدیل شود.
بازیگران خارجی مخالف دولت عراق نیز می توانند با بهره گیری از اختلافات سیاسی در این کشور، ضمن مداخله در امور داخلی عراق، اختلاف های فرقه ای و قومی را تشدید کنند. این بازیگران در تظاهرات دو سال گذشته نیز تلاش کردند با استفاده از اعضای حزب منحله بعث و تفوق روحیه قومی و فرقه ای در برخی از مناطق عراق، دولت مرکزی این کشور را در مقابل مخالفان داخلی، تضعیف کنند.
ناامنی و خشونت های سیاسی می تواند تمرکز دولت عراق را از مدیریت استان نینوا پس از آزادسازی از اشغال تروریستهای داعش، به حل اختلاف ها و تنش های سیاسی و متوقف کردن تظاهرات خیابانی معطوف کند. دولت العبادی با آگاهی از پیامدهای اعتراض های بد هنگام و خشونت های سیاسی، دستور تحقیقات کامل درباره این اتفاق را صادر کرده است.
