این‌ها بخشی از اظهارات بهنام کامرانی ـ هنرمند و مدرس دانشگاه ـ در گفت‌وگو با عرصه است.
او درباره جشنواره هنرهای تجسمی فجر که دهمین دوره آن این روزها در حال برگزاری است، گفت: جشنواره هنرهای تجسمی فجر عمر کوتاهی دارد. در این رویداد نحوه برگزاری جشنواره‌های معتبر دنیا در نظر گرفته نشده است، به این معنا که این جشنواره‌ها چگونه کار می‌کنند و هنرمندان مهم در آن خود را نشان می‌دهند و مطرح می‌کنند.
این نقاش ادامه داد: هر جشنواره‌ای که بخواهد به حیات خودش ادامه بدهد نیازمند سازوکارهایی است که آن‌ها باید در اساسنامه و سیاست‌گذاری جشنواره در نظر گرفته شود. جشنواره‌ها با سابقه برگزاری طولانی در دنیا هستند که دبیرخانه دائم دارند که در طول سال کار می‌کند؛ هرساله مدیری دعوت می‌شود که او نیز کیوریتورهایی را دعوت می‌کند. وظیفه کیوریتورها هنرمندان پیشرو هنرهای تجسمی را رصد می‌کنند و از مهم‌ترین‌ها و پیشروترین‌ها دعوت می‌کنند.
او تاکید کرد: جشنواره‌هایی که می‌خواهند خیلی فراگیر باشند و همه شاخه‌های هنری را در خود جای بدهند؛ از اثرگذاری می‌افتند مگر نوآوری غیر از مدیا و رسانه‌های هنری در آن‌ها تعریف شده باشد. جنبه نوآورانه جشنواره‌ها یکی از جنبه‌های مهم است که آن رویداد را جریان‌ساز می‌کند.
کامرانی بیان کرد: اینکه همه جریان‌های هنری کشور، داخل یک جشنواره حضور داشته باشند، موضوع جالبی نیست. یک جشنواره که قرار نیست به همه هنرمندان جا بدهند کار خود را ارائه کنند. جشنواره باید نشان‌دهنده مهم‌ترین و پیشروترین جریان‌های هنر تجسمی باشد و باید به سمتی برود که به شکل هوشمند هنرمندان تاثیرگذار و پیشرو را دعوت کند.
این هنرمند درباره اظهار نظر معاون هنری وزارت ارشاد مبنی بر تدوین شیوه‌نامه برای جشنواره‌های فجر و موضوع تدوین شیوه‌نامه برای جشنواره موسیقی فجر گفت: قطعا ساز و کار هنرهای مختلف باهم فرق می‌کند هنری مانند موسیقی ممکن است تفاوت‌هایی با هنرهای تجسمی داشته باشد. شیوه‌نامه که همان اساسنامه یا سیاست‌گذاری جشنواره است که در طول زمان تغییر می‌کند و معلوم نیست شیوه‌نامه‌ای که نوشته می‌شود تمام داوران یا برگزارکنندگان به آن عمل کنند. مهم جهت‌گیری جشنواره، دبیرخانه دائم و اعتبار مدیر و کیوریتورهای آن است.
کامرانی ادامه داد: درهنر، هر داور یا مدیری ممکن است ویژگی‌های خاص خودش را اعمال کند. در جشنواره هنرهای تجسمی هربار می‌تواند یک جریان مطرح و به یک وجه توجه شود. این هیچ اشکالی ندارد و جشنواره می‌تواند در هر دوره نسبت به دوره قبل کاملا متنوع باشد؛ مهم این است آن موضوع چگونه در جشنواره لحاظ می‌شود.
این مدرس دانشگاه درباره اظهار نظر برگزار کنندگان جشنواره فجر مبنی بر حذف واژه «تجسمی» از عنوان این رویداد به دلیل ناآشنایی مردم با این واژه، گفت: مانند این است یک نفر را به جای «علی»، «رامین» صدا کنیم. چه فرقی می‌کند؟ مهم اتفاقی است که در آن رخ می‌دهد. تعاریف همواره پرانتزی را بسته نگه می‌دارند اما جشنواره‌های پیشرو سعی می‌کنند آن پرانتز را باز نگه دارند. تعریف و واژه به تنهایی دردی را دوا نمی‌کند مهم این است محتوای جشنواره چه چیزی دارد و چه جهت‌گیری انجام می‌دهد.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: تعریف و واژه به تنهایی نمی‌تواند کاری بکند، آن‌ها مهم هستند اما اهمیت در این است ساز و کار و سیستم جشنواره چگونه عمل می‌کند. ساز و کارها، افراد و دبیرخانه‌ای که یک جشنواره را می‌سازد، به آن اعتبار می‌دهد و این باعث اقبال هنرمندان و اقبال عمومی از این رویداد می‌شود.
کامرانی اظهار کرد: هنرهای تصویری یا هنرهای تجسمی که بهتر است به آن «هنرهای تصویری» گفته شود، تعریف‌شده است. در اینکه این هنر، نخبه‌گرا است شکی نیست و ممکن است خیلی از آثار را نفهمند زیرا آموزش آن را ندیدند. این موضوع به رسانه‌های تاثیرگذاری مانند تلویزیون، آموزش‌های عمومی هنر، آموزش و پرورش و دانشگاه برمی‌گردد.
این هنرمند با بیان اینکه هنرهای تصویری، هنرهای نخبه‌گرایی هستند که به آموزش نیاز دارند، بیان کرد: نهادهای مردمی و نهادهای که در زمینه هنر درگیر هستند چگونه جنبه‌های آموزشی را لحاظ می‌کنند و مردم را آموزش می‌دهند که هنر روز را بفهمند؛ این سازوکاری است که در دیگر کشورها رعایت می‌شود. همه این‌ها نیازمند توجه، آموزش و انعکاس هستند. تا زمانی که این اتفاق در حوزه عمومی و آموزشی رخ ندهد اقبال عمومی رو به هنرهای تجسمی کم خواهد بود.
کامرانی درباره اعتبار یک جشنواره تجسمی گفت: اعتبار جشنواره به فضای کلی چیدمان، داوران، مستقل بودن و هنرمندان دعوت‌شده در آن است.
او معتقد است: جشنواره‌های ما تا وقتی دولتی باشند، مستقل نیستند و باید از شکل دولتی دربیایند و مستقل شوند.
این مدرس دانشگاه همچنین گفت: هر جشنواره یا نمایشگاهی در هر جای کشور قطعا تاثیرگذاری دارد و به گسترش هنرهای تصویری کمک می‌کند؛ چه بهتر جشنواره‌ها ساز و کارهای به‌سامان‌تر و با پژوهش‌تری داشته باشند و از تجربه جشنواره‌های جهامی تجربه کسب کند و ویژگی‌های هنر معاصر ما را در نظر بگیرد.
–
