به گزارش عرصه به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست «ادبیات و صلح»، عصر دوشنبه هفتم آبان، همزمان با روز جهانی کوروش (سالروز ورود کوروش به بابِل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد) در انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار شد. در این برنامه اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حضور داشت و با حاضران سخن گفت.
اشرف بروجردی در ابتدا با اشاره به مشهود بودن گرایش به صلح در ادبیات فارسی و دینی‌مان، از شعرای نامدار ایرانی چون حافظ، سعدی، مولانا و فردوسی یاد کرد و گفت: می‌توان لابه‌لای اشعار و سروده‌های این شاعران واژه‌هایی را پیدا کرد و معانی را به دست آورد که این معانی گویای صلح است.
او سپس اظهار کرد: وقتی ادبیات و صلح یا ادبیاتِ صلح مطرح می‌شود، یعنی در گفتمان مردم و مدیران و سیاستگذاران واژه‌هایی به کار گرفته می‌شود که یا می‌تواند منجر به خشونت و درگیری شود و یا جو آرام و باطمنانیه‌ای را در جامعه ایجاد کند، طبیعی است، آنچه ملاک عمل است، جنگ و نزاع نیست.
بروجردی به سراغ نمونه‌هایی از صلح‌طلبی در ادبیات دینی رفت و گفت: حضرت امیرالمومنین در فرازی از وصیت‌نامه خود می‌فرمایند که «صَلاَحُ ذَاتِ الْبَیْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلاَةِ وَالصِّیَامِ»، یعنی اقدام برای صلح میان افراد از همه نمازها و روزه‌ها برتر و بالاتر است. در قرآن، آیه ۹ از سوره حجرات، آمده است که «وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَی الْأُخْرَیٰ فَقَاتِلُوا الَّتِی تَبْغِی حَتَّیٰ تَفِیءَ إِلَیٰ أَمْرِ اللَّهِ» بدین معنا که اگر دو قومی با هم درگیر شدند و جنگ کردند و یا روابط‌شان تیره شد، شما حَکَم شوید و آنها را به صلح دعوت کنید و اگر یکی از آن دو تعدی و ظلم کرد شما موظف هستید برای دفاع از مظلوم با ظالم بجنگید.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه بیان کرد: هدف آفرینش، انسان است که تکامل یابد و تکامل او در گرو طمانینه و آرامش است که خوب بیاندیشد و برای زندگی بهتر تصمیم بگیرد. ما به صلح همراه با تامین امنیت نگاه می کنیم که اگر امنیت فراهم شود انسان به تعالی می رسد. وقتی پیامبر اکرم(ص) می فرمایند که «المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلمونَ مِن لِسانِهِ و یَدِهِ» یعنی مسلمان کسی است که مسلمانان از دست و زبانش در امان باشد، دقیقا همان صلح‌گرایی است و این آغاز فراهم آوری جامعه ای است که در آن رشد و تعالی را تجربه می کنند اما اکنون خشونت، گفتمان محوری ملت‌ها شده است.
او افزود: باید گفتمانی را رایج کنیم که گفتمان آرامش بخش باشد و صلح را به طرف مقابل تفهیم کند. البته صلح و مصالحه شقوقی دارد و به عبارات دیگر تجربه شرایط بهتر ملزوماتی دارد که اصل آن مفاهمه است. در سال ۱۳۷۸، رئیس جمهور ایران بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها را مطرح کرد که برای دنیا درس شد و حتی در ژنو مرکز گفت‌وگوی تمدن‌ها ایجاد شد ولی در ایران حتی یک مرکز هم راه نیفتاد.
بروجردی سپس عنوان کرد: اساس صلح بر همین مبنا است و یافتن خطوط مشترک مهم است. به تعبیر قرآن، تخاصم ویژگی اهل جهنم است و حتی در آیات مقاتله، فقط در برابر ظلم است که حق سکوت داده نشده است. یعنی ظالم اگر ظلمی کرد همه باید مقابله کنند تا حق احقاق شود. با این رویکرد، زیست در چنین شرایط محیطی آرامش بخش، جامعه ای فرهیخته، سربلند و سرفراز را خواهد داشت که حرفی برای گفتن دارد و توام با خرد، منطق و تدبیر و تعقل می‌تواند حرفش را به دیگران منتقل کند.
او سپس به روایت خاطره‌ای پرداخت و گفت: چندین سال پیش به ژاپن رفته بودم. آنجا در جلسه‌ای می‌گفتند که آموزه‌های اسلام زیباست ولی ما نمی‌خواهیم مسلمان شویم چون هرجا مسلمان هست، نزاع هم هست. ارائه این چهره از اسلام حاصل رفتار منِ مسلمان است. در حالی که در جامعه اسلامی فصل مشترک بسیار است ولی درک مشترک نیست و تخاصم وجود دارد. آیات عدیده‌ای در قرآن، هرگز رویکرد مخاصمه محور ندارد و صرفا نشانه ملاطفت و عطوفت و رحمت و محبت است.
بروجردی در پایان با بیان این‌که امیدوار هستم ادبیات و صلح بتواند این نگاه را برای جامعه فرهیخته ما ایجاد کند افزود: لازمه تجربه صلح این است که با یکدیگر گفت‌وگو کنیم و محبت را شیوه رفتاری خود قرار دهیم و رفتارمان بتواند نماد رفتار مسلمانی باشد همان‌طور که امام صادق(ع) هم می‌فرمایند «کونُوا لَنا زَیْناً وَ لا تَکونُوا عَلَیْنا شَیْناً» یعنی زینت ما باشید نه باعث ملامت و سرزنش ما، با مردم نیکو سخن بگویید و زبانتان را حفظ کنید و از زیادهروی و زشتگویی بازدارید.
پیش از بروجردی، سید حسن امین و پس از او نیز منوچهر ثابتی سخنرانی کردند.
–
