به گزارش خبرنگار عرصه، دکتر مصطفی جمالی در نشست سازمان‌های مردم نهاد حوزه بهداشت خوزستان که در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار شد، با اشاره به تلاش جهت بانک اطلاعاتی سازمان‌های مردم‌نهاد سلامت، اظهار کرد: تا پیش از تشکیل بانک اطلاعاتی، هیچ اطلاعاتی از سازمان‌های مردم‌نهاد سلامت در سطح کشور وجود نداشت.
وی ادامه داد: سازمان مردم‌نهاد، سازمانی است با ساختار قانونمند که با طی یک روند و دریافت مجوز ثبت می‌شوند و آغاز به فعالیت می‌کنند. این سازمان‌ها مستقل هستند و هیچ سازمان مردم‌نهادی حق ندارد در بحث‌های سیاسی و جناحی وارد شود. همچنین این سازمان‌ها غیرانتفاعی هستند و ریالی از بودجه‌ای که به سازمان‌های مردم‌نهاد وارد می‌شود یا خود سازمان تولید درآمد می‌کند، به جز برای اهداف سازمان‌های مردم‌نهاد خرج نخواهد شد.
جمالی افزود: از دیگر ویژگی‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، داوطلبانه بودن آنها است. همه این افراد احساس کرده‌اند که دولت یا بخش خصوصی به مقدار کافی نتوانسته است کمبودها را در جامعه برطرف کند و خود به فکر افتاده‌اند که وارد صحنه شوند. این سازمان‌ها به ارزش‌های اجتماعی مقید هستند و در جهت رفاه عموم مردم بویژه طبقه محروم جامعه فعالیت می‌کنند.
مدیرکل امور سازمان‌های مردم‌نهاد معاونت اجتماعی وزارت بهداشت اظهار کرد: فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۸۵ مصوب کرد که به جای NGO، از عبارت سازمان مردم‌نهاد برای این انجمن‌ها استفاده شود. در حال حاضر در هند ۲ میلیون و در آمریکا ۱.۵ میلیون و در فرانسه یک میلیون سازمان مردم‌نهاد وجود دارد. در فرانسه به ازای هر ۶۶ نفر، در انگلیس به ازای هر ۷۲ نفر و در ایتالیا به ازای هر ۲۰۰ نفر یک سازمان مردم‌نهاد وجود دارد.
وی ادامه داد: در ایران طبق برآوردهای انجام شده، به ازای هر ۱۰ هزار نفر یک سازمان مردم‌نهاد وجود دارد، باید توجه داشت تشکل‌های مردمی که ثبت نشده‌اند را نمی‌توان سازمان مردم‌نهاد محسوب کرد و در این تعریف، تعداد سازمان‌های مردم‌نهاد ایران، بسیار کم است.
جمالی گفت: محورها و ستون‌ها و ارکان توسعه پایدار جوامع عبارت‌اند از رونق اقتصادی، پویایی فرهنگی، پایداری محیط زیست و برابری اجتماعی که برابری اجتماعی را مهم‌ترین رکن توسعه پایدار جوامع می‌دانند و گفته شده که مهم‌ترین عامل ایجاد برابری اجتماعی نیز سازمان‌های مردم‌نهاد هستند؛ بنابراین اگر سازمان‌های مردم‌نهاد قوی نداشته باشیم مهم‌ترین رکن توسعه پایدار جامعه را نداریم.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین نقش‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، ایجاد همبستگی ملی و ایجاد اعتماد بین مردم و مسئولان است. سازمان‌های مردم‌نهاد به دلیل ارتباطی که با توده مردم دارند و آگاهی‌بخشی که بین مردم انجام می‌دهند، روحیه مطالبه‌گری را در مردم ایجاد می‌کنند و وقتی مردم مطالبه‌گر باشند، بر عملکرد مسئولان نظارت می‌کنند و مسئولان موظف به پاسخگویی می‌شوند؛ اینها یعنی توسعه سیاسی که یک اثر آن نیز کاهش رانت و فساد مالی دولت‌ها است.
مدیرکل امور سازمان‌های مردم‌نهاد معاونت اجتماعی وزارت بهداشت اظهار کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد به دلیل نقش حمایتی که دارند و با منابع مالی که از مردم جذب می‌کنند، به کمک دولت‌ها می‌آیند. در کشورهایی که سازمان‌های مردم‌نهاد قوی دارند، بسیاری از هزینه‌های دولت‌ها کاهش می‌یابد و دولت‌ها با بودجه کمتری فعالیت‌هایشان را انجام می‌دهند و با پولی که از مردم به صحنه می‌آید، سهم دولت‌ها در ارایه خدمات از جمله در حوزه سلامت کمتر می‌شود.
وی ادامه داد: در برخی کشورها وظایف غیرحاکمیتی دولت‌ها نیز به سازمان‌های مردم‌نهاد واگذار شده است و این وظایف با هزینه کمتر و کیفیت بهتری توسط سازمان‌های مردم‌نهاد انجام می‌شوند. همچنین در مواقع بحران دیده شده کشورهایی که سازمان‌های مردم‌نهاد قوی دارند، بسیار موفق هستند.
جمالی افزود: سازمان‌های مردم‌نهاد در کاهش اثر تحریم‌ها نیز موثر هستند؛ هنگامی که بین دولت‌ها اختلاف ایجاد می‌شود و دولت‌ها تحریم می‌شوند، سازمان‌های مردم‌نهاد تنها راهی هستند که می‌توان از طریق آنها تحریم‌ها را جبران کرد. این سازمان‌ها از آن‌جا که با توده مردم در تماس هستند، نیازهای واقعی مردم را می‌فهمند و می‌توانند این نیازها را به مسئولان منتقل کنند تا بر اساس نیازهای واقعی مردم سیاست‌گذاری شود.
مدیرکل امور سازمان‌های مردم‌نهاد معاونت اجتماعی وزارت بهداشت اظهار کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد فطرت پاک انسانی را بیدار و نوع‌دوستی را در انسان‌ها زنده می‌کنند که شاید این مورد مهم‌ترین ویژگی این سازمان‌ها باشد. اولین شرط ثبت یک سازمان مردم‌نهاد در دیگر کشورها این است که ماموریت و چشم‌انداز و ارزش‌های آن مکتوب و ارایه شود که متاسفانه در اساسنامه‌های سازمان مردم‌نهاد کشور ما این‌گونه نیست و به این موارد تنها اشاره‌های مبهمی می‌شود.
جمالی افزود: دو ارزش شفافیت و پاسخگویی در فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد اجباری است؛ هزینه‌ها، فعالیت پرسنل، پروژه‌ها و کلیه اطلاعات سازمان دقیقا باید مشخص باشد. با شفافیت و پاسخگویی، این سازمان مشروعیت می‌یابد و مورد اعتماد مردم خواهد شد.
وی گفت: در چشم‌انداز سازمان نیز باید مشخص شود که یک انجمن یا سازمان چه هدفی برای آینده فعالیت خود دارد؛ آن‌چه مردم را جذب سازمان‌های مردم‌نهاد می کند، همین چشم‌اندازها است. ماموریت سازمان نیز مسیری است که برای رسیدن به چشم‌انداز طی می‌شود. ارزش‌ها و چشم‌انداز و ماموریت، مانند قطب‌نمایی هستند که یک سازمان مردم نهاد را در مسیر درست قرار می‌دهند.
مدیرکل امور سازمان‌های مردم‌نهاد معاونت اجتماعی وزارت بهداشت اظهار کرد: برنامه‌ریزی، رکن دیگری است که موجب می‌شود یک سازمان مردم‌نهاد موفق شود و پایدار بماند. این سازمان‌ها باید یک برنامه‌ریزی استراتژیک ۳ و ۵ ساله داشته باشند. همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد باید در منابع بودجه تنوع داشته باشند و با رعایت اصول علمی و امنیتی، با انجمن‌های بین‌المللی رابطه برقرار کنند.
وی با اشاره به مسئولیت مدنی بنگاه‌های اقتصادی در برابر سازمان‌های مردم‌نهاد گفت: یکی از راه‌های جذب منابع مالی، بنگاه‌های اقتصادی هستند. البته به هیچ وجه منبع مالی دارای شبهه نباید وارد انجمن‌های مردم‌نهاد شود. در حال حاضر حدود ۶۰۰ سازمان مردم‌نهاد در حوزه سلامت در استان‌ها فعال هستند و حدود ۷۰ سازمان مردم‌نهاد ملی نیز در سطح کشور در حوزه سلامت فعالیت می‌کنند. در حوزه دانشگاه علوم پزشکی اهواز نیز بیش از ۵۰ سازمان مردم‌نهاد فعال هستند که بیشتر به نظر می‌رسد در حوزه حمایتی کار می‌کنند. البته در حوزه‌های تخصصی مانند ام‌اس و دیابت نیز فعال هستند.
مدیرکل امور سازمان‌های مردم‌نهاد معاونت اجتماعی وزارت بهداشت افزود: سازمان‌های ملی که در تهران فعال هستند، تشویق شده‌اند که شعب خود را در استان‌ها نیز فعال کنند. همچنین کارگاه‌های آموزشی به منظور توانمندسازی سازمان‌های مردم‌نهاد در ماه‌های آینده برگزار خواهد شد.
وی با بیان این‌که اگر سازمان‌های مردم‌نهاد نبودند، در بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های صعب‌العلاج، دولت از عهده رفع نیازهای مردم بر نمی‌آمد، ادامه داد: بانک اطلاعاتی سازمان‌های مردم‌نهاد نیز در حوزه بهداشت در حال تاسیس است تا با لینک‌های خارجی ارتباط برقرار کنند.
–
