به گزارش عرصه، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که صبح امروز (چهارشنبه ۲۵ آذر) در مراسم افتتاحیه هفته ملی پژوهش و فناوری سخن می‌گفت، افزود: هر چند وضعیت جایگاه پژوهشگاه میراث فرهنگی قدری بهتر شده است، اما به هیچ وجه نباید راضی کننده باشد، چون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشگاهی است که بنا به سابقه و تکالیف قانونی که به عهده‌اش گذاشته شده، تفاوتی ماهوی با سایر پژوهشگاه‌ها دارد .
او فعالیت‌های پژوهشی در رشته‌های مرتبط با میراث فرهنگی برای پژوهشگاه را امری ضروری دانست و افزود: اگر در مراکز پژوهشی و پژوهشگاه‌های دیگر فعالیت‌های باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، مردم‌شناسی و حفاظت و مرمت انجام نشود، مواخذه نمی‌شوند و اگر انجام دهند ثواب کرده‌اند، اما اگر ما این کارها را انجام ندهیم، انگار تکلیف قانونی را انجام نداده‌ایم .
او با اشاره به مشکلاتی که در دولت گذشته برای پژوهشگاه پیش آمده بود، ادامه داد: امیدواریم روزی برسد که پژوهشگاه به جایگاه واقعی خود رسیده و دیگران را ارزیابی کند . همچنین پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که باید بالاترین مرجع علمی در رشته‌های مرتبط با میراث فرهنگی باشد، نباید با سایر پژوهشگاه‌ها مقایسه شود .
حال پژوهشگاه هنوز خوب نشده است
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد: مشکل پژوهشگاه امروز کمبودهای مالی و اعتباری نیست، یکی از مشکلات پیش‌ِ روی پژوهشگاه این است که حالش هنوز خوب نشده است.
بهشتی گفت: زمانی با توجه به گشایشی که در کارها ایجاد شد و با وجود محدودیت‌های مالی، اعلام کردیم محدودیت مالی در زمینه انتشارات نداریم حال با توجه به برآوردهای بودجه‌ای که انجام شده برای فعالیت‌های میدانی نیز مشکل مالی نداریم و اگر در این زمینه پژوهشکده‌ای ضعیف عمل کند، هیچ بهانه‌ای از آن پذیرفته نیست .
او با اشاره به برنامه پنجساله چهارم گفت: بعد از مدت‌ها موفق شدیم این مطلب را در قانون برنامه بگنجانیم که پروژه‌های بزرگی که در کشور انجام می‌شوند موظف هستند موضوع بررسی شناسایی و مستندسازی آثار تاریخی مادی و غیر منقول حوزه جغرافیای طرح رو از محل منابع طرح انجام دهند. البته در آن زمان نیز آرزویمان بیشتر بود، این بحث کمترین چیزی بود که می‌خواستیم .
وی افزود: درست است که این قانون تصویب شد، ولی در دولت گذشته درست اجرا نشد و ما هنوز دست به گریبان شیوه‌های نه چندان مطلوب اجرای این قانون هستیم، در حالی‌که از ظرفیت‌های این قانون می‌توانستیم استفاده کنیم و با وسعت دادن دامنه‌اش، نقش خود را در شرایط بهتری تعریف کنیم.
در یک دوره طولانی، توسعه علیه میراث فرهنگی بود
بهشتی با اشاره به این نکته که در یک دوره طولانی توسعه علیه میراث فرهنگی بود و هرجا توسعه بود صدماتی به آثار تاریخی وارد می‌شد، گفت: به همین دلیل در سطح جهان تمهیداتی اندیشیده شد تا آثار و قلمرو میراث فرهنگی بتواند از خود دفاع کنند و برای آن نهادها و قوانینی پدید آمد که ما هم با یک تأخیری این مسیر را طی کردیم.
شروعکار بولدوزرها پیش از اطلاع میراث فرهنگی
بهشتی ادامه داد: تا قبل از قانون برنامه پنجساله چهارم در موضع دفاعی آن هم از روی ناتوانی بودیم و زمانیکه بولدوزرها شروع به کار می‌کردند، ما متوجه می‌شدیم که اتفاقی در حال رخ دادن است، در این میان ماده ۱۱۴ قانون برنامه می‌خواست به ما کمک کند به نحوی که قبل از اینکه طرحی بخواهد اجرا شود، تکلیف‌مان با آثار تاریخی روشن باشد .
وی افزود: بسیاری از کشورها در دنیا تا این مرحله خوب پیش رفته‌اند و نقشه باستان‌شناسی تهیه کردند و در اختیار همه سازمان‌ها قرار داده‌اند، به نحوی که هر دستگاهی بخواهد فعالیت عمرانی انجام دهد باید حرایم و ضوابط آن را مطالعه کند .
بهشتی با اشاره به تجربه کشور ایتالیا در تهیه نقشه باستان‌شناسی گفت :امیدوارم ما هم به این نقطه برسیم گرچه فاصله مان زیاد است زیرا که کل ایتالیا اندازه یک استان ما است و آنها ده‌ها سال پیش کارشان را آغاز کرده‌اند .
او با بیان اینکه اما این همه آرزوی ما نبود، گفت: آرزوی ما این بود که نسبت توسعه و میراث فرهنگی از حالت انفعال و دفاع خارج شود به نحوی که میراث فرهنگی پیش قراول توسعه شود و مثلا بگوید که اینجا چه نوع توسعه‌ای می‌تواند صورت بگیرد، در واقع توپوگرافی محیط را آشکار کند و مشخص کند چه کارهایی در این محیط مناسب نیست یا واجب است که انجام گیرد یا نگیرد .
ایجاد سرمایه علمی برای پیوست میراث فرهنگی
بهشتی با اشاره به شرایط پیش رو و ریاست جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بیان کرد : ایشان با طرح موضوع پیوست میراث فرهنگی و اعلام آمادگی برای اجرا و پیگیری آن ما را در ایجاد بستری برای نزدیکی به سمت آرزویمان کمک می‌کنند .
وی با مهم دانستن موضوع پیوست میراث فرهنگی بیان کرد: پیش از این شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرده که همه‌ی پروژه‌های کشور باید پیوست فرهنگی داشته باشند، البته با فرض اینکه هر پروژه در یک محیطی اجرا خواهد شد که وضعیت فرهنگی خاصی برخوردار است و باید دید که اجرای این پروژه چه اثری در محیط دارد یا چه خساراتی وارد می‌کند و چه فوایدی دارد؟
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: در هر صورت نباید در تاریکی نسبت به وجوه فرهنگی اجتماعی فعالیت کنیم .
او با بیان اینکه اجرای قانونی این موضوع به عهده سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، بیان کرد :اما کاری که پژوهشگاه می‌تواند انجام دهد این است که تلاش کند موضوع پیوست میراث فرهنگی به سرنوشت پیوست فرهنگی دچار نشود .
وی گفت: پیوست فرهنگی در حد توضیح آن باقی ماند و همه تلاش کردند آن را تولید کنند، بدون آن‌که بدانند چیست و زمانیکه به تفصیل درآید، شامل چه اقلام و موضوعاتی می‌شود و چه کسانی می‌توانند با چه معیارهایی آن را انجام دهند .
بهشتی پیوست فرهنگی را به یک قوطی دربسته تشبیه کرد که دست به دست شد و نهایتا در گوشه‌ای قرار گرفت و پروژه‌ها به همان منوال انجام گرفت و یک پیوست فرهنگی نیز در آن گوشه بود،کاری که ما می‌توانیم انجام دهیم این است که در این قوطی را باز کنیم و بگوییم پیوست میراث فرهنگی یعنی چه و محتوایش چیست،همچنین با چه معیارهایی قابل اندازه گیری است و ابعادِ وجوه و مراتب آن را آشکار و تدوین کنیم و در اختیار افرادی قرار دهیم که قرار است این مسیر قانونی را هموار کنند.
وی گفت: سال آینده در کنار فعالیت‌های دیگر به ویژه اطلس‌ها که زیر ساخت‌هایش آماده است، باید در شرح و ایجاد سرمایه علمی برای پیوست میراث فرهنگی برنامه ریزی کنیم تا زمانیکه این بستر قانونی ایجاد می شود آماده باشیم .
جای خالی معاونت معرفی در سازمان میراث فرهنگی
محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این همایش گفت: حذف معاونت معرفی، اشکالی جدی در ساختار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به وجود آورده است.
وی با انتقاد از حذف معاونت معرفی گفت: اگرچه پژوهشگاه میراث فرهنگی تلاش می‌کند تا با انتشارات خود در بخش پژوهشی تا حدودی این کاستی را جبران کند اما این اقدامات کافی و جبران کننده نیست.
وی با اشاره به بحث هیات امنایی شدن پایگاه‌ها و موزه‌ها گفت: درآمد محوطه‌های تاریخی مانند تخت جمشید باید به خودش بازگردد تا برای پژوهش تا معرفی هزینه شود.
او در ادامه از تصویب بحث هیات‌های باستان شناسی در کمیته تلفیق خبر داد و گفت: امیدوارم که در صحن علنی مجلس هم به تصویب برسد، هر وزارتخانه باید حتی نیم درصد از اعتبارات خود را به بررسی و شناخت سابقه خود اختصاص دهد.
طالبیان با اشاره به پروژه سد سیوند و تنگه بلاغی گفت: خوشبختانه امروز در هر پروژه‌ای باید مطالعات باستان شناسی و میراث فرهنگی لازم انجام شود اما ضروری است در این زمینه وحدت رویه و یکپارچگی بییشتری به وجود آید.
او با بیان این که باید پژوهش و اجرا ادغام شوند، گفت: جدایی پژوهش و اجرا باعث می‌شود وجهه علمی میراث فرهنگی کمتر شود. در واقع استان‌ها میدان پژوهش هستند، باید ۸۰ تا ۹۰درصد تمرکز روی حفاظت گذاشته شود و سپس به مرمت توجه شود، همچنین حتما باید در زمینه معرفی نیز گام‌های موثری برداشته شود.
براساس این گزارش؛ پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در طول هفته پژوهش برنامه‌های گوناگونی مانند رونمایی و نقد فیلم و کتاب تاراز ، نخستین نمایشگاه قالی های اروپای غربی و هند –اروپایی ، پیش همایش «نخستین همایش ملی کاربرد روش های آماری در پژوهش‌های باستانی» رابرگزار می کند .همچنین تشکیل کارگاه کاوش و مطالعه اسکلت‌های انسانی، همایش مراسم آئینی یلدا، نشست تخصصی «گالری‌های هنری، ارتباط هنر با معماری دستکند» و رونمایی از نمایه مجله «اثر» از برنامه‌های دیگر پژوهشگاه در هفته پژوهش است .
–
